Maart 2021 is gevoelsmatig net zo ver weg als Venus. Toch is aan alle kanten merkbaar dat de Nederlandse politieke partijen in verkiezingsmodus verkeren. En net als bij
vorige verkiezingen zal de lokroep van Facebook en andere advertentieplatforms haast onweerstaanbaar zijn. Toch een dringende oproep aan álle politieke partijen in Nederland om het niet te doen. En desnoods om wetgeving te initiëren op dit terrein. En ja, het is ironisch dat een burgerrechtenorganisatie oproept tot het inperken van de uitingsvrijheid. En dat vereist zeker uitleg.
Een wezenlijk kenmerk van het democratische ideaal is dat ideeën onderling afgewogen worden in alle openheid. De "marktplaats van ideeën" heeft met name in de Amerikaanse traditie van uitingsvrijheid haast mythische proporties aangenomen. Uiteraard valt daar het een en ander op af te dingen, intuïtief begrijpt iedereen dat het politiek debat er niet bij gebaat is als de ene kiezer iets beloofd kan worden wat diametraal tegenovergesteld is aan wat de andere kiezer beloofd wordt. Dat is nooit een echt groot probleem geweest omdat massamedia nu eenmaal massamedia waren en zo'n tegenstrijdige boodschap vrijwel altijd zichtbaar was voor iedereen, met de bijbehorende gevolgen voor het vertrouwen in de partij of politicus die de beloftes deed. Historisch gezien zijn er politici geweest die "we can have our cake and eat it" beloofden en een verkiezing (of een referendum) wonnen, maar dat zijn uitzonderingen. Nu in de online wereld de heilige graal van de marketing (en dus ook politieke propaganda), die van het toe kunnen snijden van iedere boodschapper op ieder individu, min of meer bereikt is, heeft dit consequenties voor de kwaliteit van het politiek debat wat plaatsvindt tijdens verkiezingscampagnes. Juist op het enige moment dat kiezers de politiek af kunnen rekenen, namelijk in het stemhokje, is het desastreus als de ene kiezer een andere boodschap ingefluisterd krijgt dan de andere. Een belangrijke basis voor het hebben van verkiezingen valt dan weg.
Vandaar ook deze oproep aan de partijen: doe het niet. Ja, op de korte termijn kun je er winst mee boeken. Maar dit is een heilloze wapenwedloop die uiteindelijk alleen maar verliezers kan hebben. Geef geen geld uit aan gericht adverteren. Bouw geen databanken op met profielen van kiezers naar politieke voorkeuren en maak ook geen gebruik van partijen die dat wel doen. En doe dat niet alleen omdat het niet in overeenstemming is met de Algemene Verordening Gegevensbescherming, doe dit vooral niet omdat je daarmee de democratie om zeep helpt.
