Minister Ploumen wil een maas in investor-to-state dispute settlement (ISDS) die alle materiële verbeteringen in nieuwe verdragen met ISDS ongedaan maakt.
Zij schrijft in de kabinetsreactie op een ISDS advies van de Adviesraad Internationale Vraagstukken:
"De AIV onderschrijft expliciet de Nederlandse opvatting dat het principe van Most Favoured Nation alleen mag worden toegepast op materiële normen, niet op procedures." (aanbeveling 6, pagina 7)
MFN
Het most favoured nation (MFN) principe geeft investeerders het recht clausules uit andere verdragen in te roepen, ook uit oude, zeer open verdragen. Minister Ploumen wil dat MFN toegepast mag worden op materiële normen - alle aanscherpingen op het vlak van indirecte onteigening, eerlijke en billijke behandeling (FET) en nationale behandeling zouden hierdoor onderuit gehaald worden. Dit is in tegenspraak met het regeringsvoornemen materiële verbeteringen aan te brengen - en met alle retoriek over verbeteringen. Bewust of onbewust speelt de regering dubbel spel.
CETA
Ratificatie van het voorgenomen verdrag met Canada zou de wens van Ploumen in vervulling laten gaan; de Europese Commissie heeft de maas namelijk in het verdrag met Canada gestopt (en niet expliciet uit het voorstel voor TTIP gehaald). [1] Mogelijk lost de commissie het probleem niet op omdat Nederland dwars ligt.
Geen exit-strategie
Nederland speelt hoog spel met ISDS. Tot nog toe vielen vooral uitgaande investeringen onder ISDS - zo goed als geen kans op claims tegen Nederland. Alle Amerikaanse, Canadese en (via Singapore) Aziatische investeringen onder ISDS brengen zal dit veranderen.
Een tweede beschermingslaag - investeringsverdragen zijn op te zeggen - valt ook weg: handelsverdragen zijn zo goed als niet op te zeggen. Nederland speelt hoog spel zonder exit-strategie.
Investeerders zullen tegen Nederland gebruik kunnen maken van de oude, open, zeer investeerdersvriendelijke beschermingsregels.
Tweede Kamer
Ploumen heeft het over de "Nederlandse opvatting". Maar ik heb geen motie van de Tweede Kamer gezien die zegt dat alle materiële verbeteringen onderuit gehaald moeten worden. Integendeel.
Op 7 oktober 2015 vergadert de Kamercommissie Buitenlandse Handel en ontwikkelingssamenwerking over het voorgenomen handelsverdrag met de VS, 17:30 - 19:30.
Voetnoot
[1] Het probleem staat bekend als de "most favoured nation (MFN) loophole" of "importation of standards". De EU-commissie beschrijft het in de ISDS consultatie, zie vraag 2.
De EU-consultatie referentietekst loste het probleem voor materiële regels niet op. Daar is veel kritiek op gekomen; de commissie heeft in CETA een aangepaste tekst opgenomen. Deze lost het probleem voor materiële regels echter nog steeds niet op. CETA, pagina 156, X.7.4:
"4. For greater certainty, the "treatment" referred to in Paragraph 1 and 2 does not include investor-to-state dispute settlement procedures provided for in other international investment treaties and other trade agreements. Substantive obligations in other international investment treaties and other trade agreements do not in themselves constitute "treatment", and thus cannot give rise to a breach of this article, absent measures adopted by a Party pursuant to such obligations."
De eerste zin sluit procedures uit van MFN. De tweede zin bevat een uitzondering op de uitsluiting: "absent measures adopted by a Party pursuant to such obligations". De uitsluiting is in elk geval niet volledig. Maatregelen "adopted by a Party pursuant to such obligations" kan zijn wetgeving. Een mogelijke interpretatie van de toevoeging is dat arbiters lokale wetten in het licht van oude investeringsverdragen kunnen interpreteren.
